Συμμετοχικός σχεδιασμός με στόχο την ενσωμάτωση του πρασίνου στο δομημένο περιβάλλον της Αθήνας, συγχωνεύοντας κτίρια και κήπους σε νέες υβριδικές αστικές τυπολογίες, επανερμηνεύοντας την αστική κληρονομιά του μοντερνισμού.
Έρευνα & Αστικός Σχεδιασμός @ Δήμος Αθηναίων, 5 Απριλίου 2015
Συμμετοχική
πράσινη
πόλη
Νεωτεριστικά
Κτίρια
Επανα-προσδιορίζοντας
την κληρονομιά
του μοντερνισμού
Μικρό-
κηπος
Περιοχή
με Οριζόντιες
Στέγες
Κοινότητα
Σκοπός του Πολυ Garden City είναι η ευαισθητοποίηση σε θέματα της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και ιδιαιτέρως της συμμετοχικής διαστασης της προσαρμογής αυτής στο πλαίσιο του αστικού περιβάλλοντος. Το Poly Garden City προτείνει την ενσωμάτωση του πρασίνου στο δομημένο αστικό περιβάλλον με την σύντηξη κτηρίων και κήπων σε νέες ‘υβριδικές’ αστικές τυπολογίες.
Η πρωτοβουλία ξεκινώντας από την Αθήνα, αναφέρεται στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου καθως η στρατηγική προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή του Poly Garden City αφορά απολύτως τις πόλεις της Ανατολικής Μεσογείου και γενικά ολόκληρη την περιοχή με οριζόντιες στέγες.
Σε ολόκληρη αυτή την περιοχή με τις οριζόντιες οροφές οι διαδικασίες μη-προγραμματισμένης (αυθαίρετης) αστικοποίησης έχουν δημιουργήσει οικιστικά σύνολα με ελάχιστο χώρο για αστικό πράσινο. Σε αυτές τις περιοχές με το ημι-άνυδρο κλίμα οι οικισμοί βρίσκονται όπου υπάρχει νερό – και νερό, ιδιαιτέρως αν λάβει κανείς υπόψη του το ανακυκλώσιμο νερό – βρίσκεται στους αστικοποιημένους χώρους.
Το «Πολύ Garden City» ανεπτύχθη μετά από πρόσκληση του Δήμου Αθηναίων σαν συνέχεια του εργαστηρίου «Πολυκατοικίες ως Θερμοκοιτίδες» που επιμεληθήκαμε το 2014 και οργανώσαμε σε συνεργασία με το ΣυνΑθηνα, τον Δήμο του Άμστερνταμ, την Ολλανδική Πρεσβεία στην Αθήνα και την οργάνωση πολιτών του Άμστερνταμ Pakhuis de Zwijger, ως μέρος του διεθνούς προγράμματος “Co-Creating Athens” (οργάνωση και επιμέλεια Hybrid Space Lab).
Πέρα από συμβουλευτικές υπηρεσίες προς τον Δήμο Αθηναίων (ΣυνΑθηνα, Athens Resilient City Program, Εμπορικό Τρίγωνο, Διεύθυνση Πρασίνου), το «Poly Garden City» συνεργάζεται και με οργανώσεις της Μέσης Ανατολής (Γερμανό-Συριακή οργάνωση “Rebuilding Aleppo”) και ανταλλάσσει πληροφορίες με κρατικές αρχές και με οργανώσεις πολιτών της Αιγύπτου.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρούνται αλλαγές στο κλίμα με εμφάνιση έντονων καιρικών φαινομένων, όπως πολύ υψηλές θερμοκρασίες καθώς και ξαφνικές βροχοπτώσεις με καταστροφικές συνέπειες. Τα φαινόμενα αυτά γίνονται περισσότερο αντιληπτά σε πυκνοκατοικημένες περιοχές λόγω της έλλειψης πρασίνου. Είναι γνωστό πως η φύτευση μετριάζει τις έντονες θερμοκρασίες και συμβάλλει στη ήπια ροή του βρόχινου νερού, προστατεύοντας από τις καταστροφικές πλημμύρες.
Αλλά πως θα μπορούσαμε να εισάγουμε το πράσινο στις πόλεις μας; Δρόμοι στενοί, πεζοδρόμια κατειλημμένα από αμάξια, τσιμέντο(ποίηση) παντού…
Καθώς οι περισσότεροι δρόμοι της Αθήνας είναι στενοί και (ακόμα) κατειλημμένοι από παρκαρισμένα αυτοκίνητα, μια στρατηγική που αποσκοπεί στο πρασίνισμα της πόλης πρέπει να επικεντρωθεί στην ενσωμάτωση του πράσινου στο δομημένο αστικό περιβάλλον. Καθώς το πράσινο είναι απαραίτητο για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, πρέπει να οραματιστούμε «ανεβάσουμε το επίπεδο του πρασίνου», ενσωματώνοντάς το στα υπάρχοντα κτίρια.
Ας ενσωματώσουμε το πράσινο στη πόλη μας μέσω της υπάρχουσας δομής της πολυκατοικίας! Με μικρές πράσινες επεμβάσεις μπορούμε να καλυτερεύσουμε το μικροκλίμα της πόλης μας – και ποιότητα της ζωής μας. Η ελληνική πολυκατοικία με τα μπαλκόνια της και τις οριζόντιες στέγες της διαθέτει έτοιμη τη δομή για να δεχτεί την φύση.
Οι «Πολυ-κήποι στην πόλη» («Poly Garden City») πέρα από τη ρύθμιση της θερμοκρασίας, συμβάλλουν στη βιοποικιλότητα και στο φιλτράρισμα της σκόνης και του νέφους. Ταυτόχρονα οι «Πολυ Κήποι» με την απορρόφηση των ήχων και καθ’ επέκταση τη μείωση της ηχορύπανσης, έχουν ως αποτέλεσμα τα μπαλκόνια να ανακτούν τον ευχάριστο βιώσιμο χαρακτήρα τους, ως επεκτάσεις των διαμερισμάτων.
Οι πράσινες στέγες παρέχουν μόνωση με μείωση των εξόδων ψύξης και θέρμανσης το καλοκαίρια και το χειμώνα αντίστοιχα. Συγκρατούν και επιβραδύνουν τις ροές νερού οι οποίες επιβαρύνουν το αποχετευτικό δίκτυο σε στιγμές έντονης βροχόπτωσης. Παράλληλα οι φυτεμένες ταράτσες και οι κοινόχρηστοι ακάλυπτοι πέρα από την υψηλή αισθητική τους αξία, μπορούν να λειτουργήσουν ως χώρος συναναστροφής και διοχέτευσης του πιο δημόσιου πλέον χαρακτήρα της πολυκατοικίας.
Φροντίζοντας και αναδεικνύοντας τις ταράτσες ως την «πέμπτη» πρόσοψη της πόλης, αναβαθμίζεται η εικόνα της Αθήνας.
Ενώνοντας πολυκατοικίες με κήπους φτιάχνουμε «πολύ-κηπους»!
Ο όρος «Πολυ», πέρα από τις πολυκατοικίες, αναφέρεται και στις «multitudes» και στο πολυδιάστατο της πόλης, καθώς ένα βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα η Αθήνα είναι η αποσύνθεση του (κοινωνικού) ιστού της. Οι παρεμβάσεις των «Πολυ-κήπων στην πόλη» στοχεύουν στην βελτίωση του περιβάλλοντος και γενικά της ποιότητας ζωής με την ανάπτυξη της αίσθησης της γειτονιάς και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής.
Παράλληλα αυτη η ανάγκη ενσωμάτωσης της φύσης στο κτιστό περιβάλλον δημιουργεί ένα τεράστιο δυναμικό για καινοτομία στον τομέα της αρχιτεκτονικής. Στην εποχή η «Ανθρωποκαίνου» («Anthropocene» από την ελληνική λέξη άνθρωπος), την γεωλογική εποχή που διαμορφώνεται από την επίδραση των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων και όλος ο πλανήτης μας καθορίζεται από την ανθρώπινη παρέμβαση, η αντιπαράθεση «φύση έναντι τεχνητό περιβάλλον» αποτελεί παρελθόν.
Απο την σύγκλιση της «αρχιτεκτονικής» με την «φύση», όπως το προτείνει το «Poly Garden City» προκύπτουν νέα υβριδικές αστικές τυπολογίες και αρχιτεκτονικές λύσεις. Η ενσωμάτωση πρασίνου και των απαραίτητων υποδομών ποτίσματος ανοίγει πεδίο καινοτομίας. Η τεχνογνωσία υπαρχει, οι τεχνολογίες στην αγροτική παράγωγή είναι ιδιαιτέρως εξελιγμένες και αναπτύσονται σήμερα ραγδαία. Η ενσωματωση πρασίνου σε νέες κατασκευες αναδεικνύει και νέες τυπολογίες και μορφές και αισθητικές αρχιτεκτονικές λύσεις με ειδικές ζώνες και υποδομές για την υποδοχή των φυτών.
Μεταμορφώνοντας την αντίληψη της πόλης, ο στόχος του «Poly Garden City» είναι να εκκινήθουν διαδικασίες για την δημιουργία νέων βιώσιμων αστικών οραμάτων και να αναπτυχθούν ιδέες για βιώσιμες αστικές παρεμβάσεις.
Το προτζεκτ «Poly Garden City» θέλει να αλλάξει το πως βλεπουμε την πόλη, το πως αντιμετωπίζουμε το αμεσό αστικό μας περιβάλλον.
Πολυ
Garden
City