Copy/Culture Symposium Istanbul, door Premsela, het Nederlands Instituut voor Design en Mode gepresenteerd wordt in samenwerking met SALT onderzoekt de gevolgen van het kopiëren, open source en sampling op het ontwerpen.
Lezing Symposium Copying Open Source Sampling @ SALT, Premsela, the Netherlands Institute for Design and Fashion, Instanbul, 28 April 2012
Design
Culture
Op zaterdag 28 april vindt het derde symposium in de Copy/Culture-reeks plaats in SALT Galata in Istanbul, met zeven sprekers uit zeer verschillende vakgebieden. De in Londen gevestigde architect en researcher Tomas Klassnik zal het onderwerp kopiëren in de architectuur bespreken als ‘architectural re-enactments’. Professor en architect Atilla Yücel uit Turkije voegt daar een verhaal over ‘The copy, the type and the metaphor’ aan toe. Kijkend naar Istanbul, zal professor Elizabeth Sikiaridi van het Hybrid Space Lab in Berlijn ingaan op kopiëren en de hybride cultuur van de stad. Designer Aslı Kıyak Ingin uit Istanbul gaat daar ook op in met een presentatie over ‘Open Source Design and Copy as commons: what Istanbul can offer us’. Urban Image Theorist Fei Wang uit China zal daarna spreken over Shanzhai-design en Shanzhai-architectuur. Shanzhai is de (vaak illegale) Chinese imitatiekunst van bekende Westerse merken. Advocaat en auteursrechten-specialist Fulco Blokhuis zal spreken over ‘Copyright or the Right to Copy?’ en meestervervalser Geert Jan Jansen zal vertellen over kopiëren en vervalsen. Jansen werd wereldberoemd met zijn vervalskunst… en werd mede daardoor een gewild schilder die nu aan zijn eigen naam genoeg heeft.
Ontwerpcultuur is geobsedeerd met authenticiteit. De spanning die direct opbouwt wanneer mensen over kopiëren spreken, tonen zijn huidige relevantie en explosieve mogelijkheden. Het wordt gezien als iets verwerpelijk – een frauduleuze schending van smaak en moraal.
Vaak worden er slechts twee soorten kopiëren gepraat: enerzijds zo’n mogelijke nabootsing van een voorwerp, en vervolgens de vervalsing als het origineel, dat wil zeggen vervalsing, en anderzijds kopiëren om de eigen creatieve armoede te maskeren. Laasgenoemde handeling is uiteraard open voor interpretatie – bijv. Waar komt het citaat einde en kopiëren beginnen? In muziek hebben mensen al eeuwenlang hun werk aangehaald. Dus waarom niet in ontwerp?
In feite kan kopiëren een creatieve daad zijn. In de middeleeuwen was het vaak de enige manier om artistieke producten te verspreiden (denk aan handgeschreven boeken). Het leidde vaak niet alleen tot facsimiles, maar ook naar kleine innovaties, en de kopieën werden originelen in zichzelf. En het kopiëren wordt nog steeds gebruikt als een leermethode in sommige Aziatische culturen. In Japan leren leerlingen bijvoorbeeld handel door het werk van de meesters te kopiëren. In onze cultuur heeft kopiëren als een vorm van aanhaling onlangs in de subcultuur – in de eerste plaats in de muziek, en langzaam maar zeker ook in het ontwerp – uitgepakt.
Kopiëren wordt gezien als een probleem in het bedrijfsleven. De goedkope bootlegging van naammerkproducten in niet-westerse landen voor westerse markten is slechts de top van de ijsberg. Vaak maken mensen geld door de binnenlandse marketing van geleende ideeën onder merknamen ongehoord in het Westen. Maar kopiëren en auteursrechtbreuken zijn niet alleen een probleem op het niveau van de globale economie. Bedrijven en scheppers trachten hun creatieve, technische en technologische eigendom te beschermen. Juist, aangezien grote sommen vaak geïnvesteerd worden in hun ontwikkeling. Beschermende rechten koopt tijd om dat geld terug te verdienen.
Maar is de bescherming van intellectuele eigendom nog steeds toepasbaar in een tijd waarin digitale distributie en teamwork het vaak moeilijk maakt om een auteur, maker of uitvinder van een product te identificeren? En in een cultuur waarin citaat en kopiëren al lang hebben geleid tot verrijking en innovatie, zouden we niet moeten streven naar een nieuwe houding ten aanzien van kopiëren en auteursrechten?
related NEWS