Maar weinig bouwprojecten in Duitsland zijn meer omstreden dan de herbouw van het stadspaleis in Berlijn.
Met dit gewaagde plan weet de Nederlandse professor Frans Vogelaar de vastgelopen discussie open te breken.
Publikatie, Bertus Bouman @ duitslandnieuws.nl, Berlijn, 15 september 2017
In hartje Berlijn verrijst één van de meest omstreden bouwwerken van dit moment: de herbouw van het Berliner Stadtschloss. In dit project aan Unter den Linden komt het Humboldt Forum. Nu de discussie over de invulling ernstig dreigt vast te lopen, opent de Nederlandse professor voor Hybrid Space Frans Vogelaar het debat met een radicaal voorstel: hij wil het imposante Pruisische paleis laten veranderen in een jungle.
Berlijners buitelen al decennia over elkaar heen als het gaat om de bestemming van het Stadspaleis tegenover de Berliner Dom. Het kasteel was na de Tweede Wereldoorlog ernstig beschadigd, maar niet vernietigd. Toch besloot de DDR-regering het baken van de Pruisische macht op te blazen. Lang bleef het een kale vlakte, enkel geschikt als paradeterrein of parkeerplaats. Daarna verscheen er het Palast der Republik, het innovatieve machtscentrum van DDR-leider Erich Honecker. Na de val van de Muur werd ook dit paleis neergehaald, omdat er asbest in zou zitten.
Sinds 2013 wordt er weer hard gebouwd aan een moderne replica van het aloude Stadtschloss. Daarin komt onder meer ruimte voor grote collecties van musea die ver weg van het centrum liggen, zoals het Ethnologische Museum, het Museum für Asiatische Kunst. Zo’n beetje elke invulling van het nieuwe gebouw dat in 2019 moet openen, ligt onder vuur.
De Nederlandse professor Vogelaar die samen met architectuurprofessor Elizabeth Sikiaridi het Hybrid Space Lab heeft opgericht, werd daarop uitgenodigd om te komen praten.
Die uitnodiging kwam in 2015 van politici van de partij de Groenen, vertelt Vogelaar. “Het was toen nog onduidelijk of er genoeg geld was om de gevel te financieren, en men zocht naar manieren om meer groen rond het stadspaleis te krijgen.” Na het gesprek dachten Vogelaar en Sikiardi al snel dat de twee vraagstukken mooi te combineren waren. “Bovendien draagt het de naam van ontdekkingsreiziger en ontdekkingsreiziger Alexander von Humboldt. Toen dachten we; waarom maken we niet een groene laag over de barokke façade als Humboldt Jungle?”
De professoren ontwikkelden twee plannen: de Humboldt Jungle waarbij het kasteel een groene huid krijgt en de Humboldt Volcano die een soort openbare toegang moet vormen vanaf het plein. “Men reageerde direct enthousiast, maar er kwam ook kritiek: hoe houd je het groen in de strenge Berlijnse winters?”
Vogelaar kwam daarop met een kas op het dak voor de tropische planten, en plek voor lokale planten daarbuiten. “Een beetje zoals Crystal Palace. Dit past bij andere projecten van ons met urban gardening en farming. Dit doen we ook in China. Maar eigenlijk is het een heel Nederlands idee.”
Daarmee doelt de professor op het creëren van een biotoop in een gebouw. “Wij Nederlanders zijn groot in kassenbouw en groene technologie. Denk aan wat er allemaal aan de Wageningen University & Research gebeurt. Nederland loopt enorm voorop in dit soort agile landbouwtechnologie. Daarmee kan je in een land waar innovaties trager worden omgezet enorm mee scoren.”
Maar het plan dat het beroemde Museumeiland van Berlijn een groener gezicht moet geven, krijgt nog een heel ander effect, merkt Vogelaar. “De Berlijners hebben zich zo ingegraven in deze eindeloze discussie. Der Tagesspiegel schreef onlangs; laat die discussies maar plaatsmaken voor de jungle.” Dat is precies wat de professor wil. “Wij kiezen geen kant, maar willen het vastgelopen debat openen en pragmatischer maken.”
Het centrum van Berlijn moet ook vergroenen, vinden de bedenkers van het plan. “Hier lopen enorm veel toeristen rond. Er is hier vooral veel steen. Met de klimaatveranderingen is het geen overbodige luxe om meer groen te integreren nu de temperaturen toenemen en we te maken krijgen met heftige regenbuien.”
Er is nog niet besloten of de plannen van Vogelaar kunnen worden omgezet. Daarom is de Nederlander blij met de publiciteit. “Hoe meer aandacht, hoe realistischer het wordt.” Zijn doel is om het rond 2035 te realiseren. Over een maand wordt een 1:1 simulatie neergezet in Hongkong. “In Azië gebeurt het, daar is nu heel veel aandacht voor groen in de stad. Daar kan je plannen veel sneller omzetten dan in Duitsland.”
Duitslandnieuws
related PRESS